دانلود پایان نامه رشته مدیریت بازرگانی

رابطه مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع

 
 
 
 
 
 
چکیده:
درک اهمیت دانش به عنوان یک سرمایه سازمانی که قادر به ایجاد و حفظ مزیت رقابتی به صورت مستمر است، بسیاری از شرکت ها را بر آن داشته است تا سیستم های مدیریت دانش ویژه ای را برای کمک به تسهیم و یکپارچگی دانش طراحی کنند. قالب های فکری سازمان های امروز، آکنده از عمق بخشیدن به اطلاعات و توجه به مشارکت نیروی انسانی خلاق و دانشگر به جای نیروی انسانی عملکردی است. این تحقیق تلاشی است برای بررسی رابطه مدیریت دانش و مدیریت کیفیت جامع در شرکتهای بیمه خصوصی در ایران. 
 

امروزه دانش یک سرمایه تلقی می شود. در گزارش توسعه جهانی که در سال 1998 توسط بانک جهانی منتشر شد، آمده است: " در کشورهای پیشرو اقتصاد جهانی، اهمیت دانش ] به عنوان یک منبع [ در مقایسه با سایر منابع چنان افزایش یافته است که به عنوان مهم ترین عامل تعیین کننده استاندارد زندگی درآمده است"(بانک جهانی[1]،1998). بانک جهانی در سال 2002 بار دیگر بر اهمیت دارایی های دانشی ملت ها تاکید کرد و دارایی دانشی را به عنوان راهی برای مشارکت کشورهای در حال توسعه در انقلاب دانشی[2] به شمار آورد که در کاهش فاصله بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته نقش تعیین کننده ای می تواند ایفا کند. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز توسعه مبتنی بر دانایی( دانش- محور) را یکی از محورهای اساسی برنامه چهارم توسعه کشور قرار داده است. بخش اول قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به " رشد اقتصاد ملی دانایی محور" و بخش چهارم  به " توسعه مبتنی بر دانایی " اختصاص یافته است. در همه موارد فوق " دانش" عنصر اساسی است که در هزاره سوم به عنوان ابزاری برای حذف یا حداقل کاهش فاصله بین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه مورد توجه سازمانهای بین المللی و دولت های ملی قرار گرفته است(حسن زاده،1387، 3).

 

در سالهای اخیر، سازمانها و شرکتهای مختلف، پیوستن به روند دانش را آغاز کرده اند ومفاهیم جدیدی چون کار دانشی[3]، دانشکار[4]، مدیریت دانش[5] و سازمانهای دانشی[6]، خبر ازشدت یافتن این روند دارد. پیتر دراکر، با به کارگیری این واژگان خبر از ایجاد نوع جدیدی از سازمانها می دهد که در آنها به جای قدرت بازو، قدرت ذهن حاکمیت دارد. بر اساس این نظریه در آینده جوامعی می توانند انتظار توسعه و پیشرفت داشته باشند که از دانش بیشتری برخوردار باشند. به این ترتیب برخورداری از منابع طبیعی نمی تواند به اندازه دانش مهم باشد. سازمان دانشی به توانمندی هایی دست می یابد که قادر است از نیروی اندک قدرتی عظیم بسازد( مشبکی و زارعی، 1382، 39).

 

برای دستیابی به توسعه مبتنی بر دانایی، مدیریت دانش یک رکن اساسی است. چنانچه دانش به صورت اصولی مدیریت نشود و دانش فردی به دانش جمعی تبدیل نگردد، نمی توان آنرا به عنوان رکن توسعه قلمداد کرد. به همین دلیل است که مدیریت دانش برای دولتمردان و دست اندرکاران مدیریت و برنامه ریزی توسعه در سطح ملی و بین المللی ضروری تلقی می شود(حسن زاده، 1387). امروزه شرایط و فضای رقابتی سازمانها بیش از پیش پیچیده و متغیر شده است. این فضا به سرعت درحال تغییر است، بگونه ای که برای بیشتر سازمان ها این سرعت به مراتب بیش از سرعت پاسخگویی و توان تطبیق آنهاست. تغییرات مستمر دانش نیز وضعیت عدم تعادل جدیدی برای سازمانها به وجود آورده است. جریان بی پایان دانش، بازارها را در حالت تغییر مداوم قرار داده که این امر سازمان ها را ملزم به تغییرات مستمر می کند(مشبکی و زارعی، 1382، 39). مهم ترین نقشی که می توان به مدیریت دانش نسبت داد این است که آن را به عنوان یک متدولوژی تغییر درنظر بگیرند. مدیریت دانش از یک طرف با جذب دانش های جدید به درون سیستم و از طرفی دیگر با اداره موثر آن دانش ها می تواند مهم ترین عامل تغییر یک سازمان باشد(هالس[7]،2001، 1-9). مهم ترین رکن مدیریت دانش، پیاده سازی و اثربخشی آن است. چرا که دیگر مطالب مرتبط با آن همگی به عنوان مقدمه ای جهت بسترسازی و استفاده از آنها برای تحقق عملی مدیریت دانش به شمار می روند( افزاره، 1384).

 

 

بسیاری از سازمانها پروژه ها و برنامه های وسیعی را برای مدیریت دانش اجرا کرده اند. در آغاز اکثر تلاشها بر استفاده از فناوری های اطلاعات برای حمایت از کسب، ذخیره سازی، بازیابی و تسهیم دانش مستند شده و آشکار سازمان به صورت دیجیتالی متمرکز بوده است. حال آنکه، تعداد بسیار کمی از سازمانها باور دارند که ارزشمندترین دانش، دانش پنهان موجود در اذهان کارکنان است که از طریق تعامل بین فردی و روابط اجتماعی بحث و تسهیم می شود. سیستم های مدیریت دانش راهبردها و فرآیندهایی هستند که قادر به تولید و جریان دانش به منظور برآورده ساختن انتظارات سازمان، مشتریان و کاربران در کل سازمان هستند. مدیریت دانش فرآیند گسترده­ای است که امر شناسایی، سازمان­دهی، انتقال و استفاده صحیح از اطلاعات و تجربیات داخلی سازمان را مورد توجه قرار می­دهد. امروزه دانش مهمترین دارایی سازمان­ها محسوب می­شود، لذا مدیریت دانش به منزله چالشی است برای کشف دانایی­های فردی و تبدیل آن به یک موضوع اطلاعاتی، به نحوی که بتوان آن را در پایگاه­های اطلاعاتی ذخیره کرد، با دیگران مبادله نمود و در فرآیند کارهای روزمره به کار گرفت (ابطحی و صلواتی، 1385).



[1] World Bank

[2] Knowledge Revolution

[3] Knowledge Work

[4] Knowledge Worker

[5] Knowledge Management

[6] Knowledge Organization

[7] Hales

 
 

مقدمه:

Total Quality Management (TQM) نگرشی است که بر مبنای آن مدیریت سازمان با مشارکت تمامی کارکنان، مشتریان و تامین کنندگان به بهبود مستمر کیفیت که منجر به جلب رضایت مشتری می شود، می پردازد. TQM یک روش مدیریتی است که از دهه 1950 میلادی شروع شده ولی از دهه 1980 میلادی به بعد معروف شده است. از نظر روش، TQM شیوه ای است که از طریق آن مدیریت و کارکنان در بهبود مستمر تولید کالاها و خدمات درگیر می شوند. مدیریت کیفیت جامع ترکیبی از ابزار مدیریت و کیفیت می باشد که هدفش افزایش تجارت و کاهش ضرر است(هاشمی، 2008). TQM به عنوان پارادایم[1] مدیریت بوسیله بسیاری از سازمان ها در سرتاسر جهان پذیرفته شده است. جنبش کیفیت تقریبا در تمام کشورها با پروژه بهبود کیفیت در بخش های تولیدی شروع شد. TQM بعدها در بخش های خدماتی از قبیل بانک، بیمه و در نهایت درسازمان های غیرانتفاعی چون موسسات آموزشی، بهداشتی و... به کارگرفته شده است. در بین عناصر ضروری TQM، تمرکز بر مشتری احتمالا مهمترین عامل است(همان).

 

اسکات[2](1993) بیان می کند که مشتریان و نیازهای آنها است که به سازمان و فعالیت های آن شکل می دهد. تمام شرکت ها تلاش می کنند که بهترین باشند و استراتژی هایی را جهت نیل به اهداف کیفیت خود به کار می گیرند. توسعه TQM به عنوان یک مزیت رقابتی[3] درنظر گرفته شده است که شرکت ها را کارآمدتر و نوآورتر می سازد. هدف اصلی TQM توسعه یک برنامه برای دستیابی به رضایت مشتری است. با پیروی از قوانین TQM به طور مستمر، شرکت ها می توانند مزیت رقابتی خود را در بلند مدت از طریق سازگاری با نیازهای مشتری، حفظ کنند. کاتلر[4] TQM را به عنوان بهبود مستمر کیفیت در فرایندهای سازمان، تولیدات و خدمات تعریف می کند. این رویه باید در سرتاسر سازمان، به طور جامع و به وسیله مدیران انجام شود. هدف از این تلاش مستمر، افزایش رضایت مشتری، افزایش کیفیت، کاهش هزینه ها یا محدود کردن برخی از هزینه ها است(سازی[5]، 2000،1-2).

 

انواع سازمان ها، از خصوصی تا دولتی، بزرگ تا کوچک و تولیدی تا خدماتی همه TQM را اعمال می کنند، هرچند این بحث وجود دارد که آیا مفاهیم کلی TQM، ارزش ها، روش ها و ابزارهای آن برای تمام انواع سازمان ها مشابه است. هاگ و استولن[6](1996) با بیان تفاوت بین سازمانهای تولیدی و خدماتی به این نتیجه رسیدند که مفاهیم اساسی TQM برای تمامی سازمان ها یکسان است، با این تفاوت که سازمان های خدماتی به کندی TQM را می پذیرند(اریکسون[7]،2004،79).

 

امروزه تنها شركتهایی در عرصه رقابت از موقعیت مناسب برخوردارند كه محور اصلی فعالیت موسسه خود را تامین خواسته های مشتریان و ارضای نیازهای آنان با حداقل قیمت و حداكثر كیفیت قرار داده اند. در واقع حضور موثر و  موفق در بازار رقابتی منطقه ای و جهانی، همراه با استفاده بهینه از تمامی امكانات و بهره برداری مناسب از منابع جدید جهت تولید و ارائه خدمات مطلوب و با كیفیت مناسب براساس رضایتمندی مشتری ضرورتی اجتناب ناپذیر است. پس از جنگ جهانی دوم، مدیران صنایع و خدمات در كشورهای مختلف به دلیل عدم اطلاع و توجه كافی به كیفیت و عدم بكارگیری صحیح اجزا آن درفرآیند عملیات، مجبور به تعطیل واحدهای تولیدی و خدماتی خود شدند. در زمانی كه كشورهای غربی درگیر مشكلات بیكاری و ركود اقتصادی بودند، شركتهای ژاپنی با استفاده از نظرات نظریه پردازان علم كیفیت مانند دمینگ، جوران، فیگن بام و ایشی كاوا در راه رشد تولید و خلاقیت و كسب سهم بیشتر بازار قدم های مهمی بر می داشتند.

 

همچنین موسسات تولیدی و خدماتی ژاپن در سایه توجه مناسب به فرهنگ سازمان، بكارگیری مناسب سیستم های صنعتی، بازرگانی و خدماتی و توجه مناسب به عواملی چون مدیریت رفتار و ایجاد انگیزش مناسب و فراهم نمودن جریان اطلاعات فراگیر در بین رده های مختلف سازمانی، سعی در حل مشكلات واحدها و برآورده نمودن خواسته های متغیر مشتریان از طریق بهبود مستمر كیفیت و كاهش هزینه های عملیات خود نموده و آنها همچنین كاهش دوره بازگشت سرمایه را به عنوان اصلی ترین هدف سازمان خود قرار داده اند(كزازی،1378).

 

مدیریت کیفیت فراگیر یک فلسفه مدیریتی است که نیازهای مشترک و اهداف شرکت را جدایی ناپذیر می داند، در تجارت، صنعت و خدمات کاربرد دارد، حداکثر کارآیی و اثربخشی را تضمین می کند، رهبری تجاری را از طریق اعمال حاکمیت در فرآیندها و سیستم ها قوام می بخشد، باعث افزایش کارآیی و نیز جلوگیری از خطاها می شود و سازمان را مطمئن می سازد که کلیه اهداف آن، در جهت برآوردن نیازهای مشتریان است(پترسون[8]،2008).



[1] Paradigm

[2] Schottes

[3] Competitive Advantage

[4] Kotler

[5] Sauze

[6] Hug & Stolen

[7] Eriksson

[8] Peterson

 
 
فهرست مطالب
 
مقدمه
 
1-2   مدیریت دانش 15
1-1-2 مقدمه 15
2-1-2- مفهوم دانش 17
3-1-2 مفهوم داده، اطلاعات و دانش 18
4-1-2 روابط داده، اطلاعات و دانش 22
5-1-2 انواع دانش 24
6-1-2 ویژگی های دانش 25
7-1-2 سیر تطور مدیریت دانش 26
8-1-2 مفهوم مدیریت دانش 28
9-1-2 مکاتب مدیریت دانش 29
10-1- 2 اصول مدیریت دانش 30
11-1-2 تئوری های مدیریت دانش 32
1-11-1-2 تئوری مدیریت دانش جامع 32
2-11-1-2   تئوری مدیریت دانش تیمی 33
3-11-1-2  تئوری مدیریت دانش جامعه گرا 33
12-1-2  مدل های مدیریت دانش 34
1-12-1-2  مدل ایجاد و کاربرد دانش ویگ 35
2-12-1-2  مدل دانش سازمانی وان کروگ و روس 37
3-12-1-2  مدل دانش نوناکا و تاکوچی 37
4-12-1-2   مدل مدیریت دانش چوو 40
5-12-1-2  مدل عمومی دانش در سازمان نیومن 41
6-12-1-2  مدل مدیریت دانش بویسوت 42
7-12-1-2  مدل شش بعدی مدیریت دانش 44
8-12-1-2  مدل رن جانستون 45
9-12-1-2  مدل ادل و گریسون 46
10-12-1-2  مدل استیوهالس 47
13-1-2  ابزارهای مدیریت دانش 49
1-13-1-2 ابزارهای مدیریت دانش ] ابزارهای بی نیاز از فناوری اطلاعات [ 49
2-13-1-2  ابزارهای مدیریت دانش ] ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات[ 51
14-1-2  موانع مدیریت دانش 52
 
2-2- مدیریت کیفیت جامع 54
مقدمه 54
1-2-2 مفهوم کیفیت 56
2-2-2  ابعاد کیفیت 57
1-2-2-2  ابعاد کیفیت در بخش خصوصی 58
2-2-2-2 ابعاد کیفیت در بخش عمومی(دولت) 59
3-2-2 تاریخچه مدیریت کیفیت جامع 59
4-2-2 مفهوم مدیریت کیفیت جامع(TQM) 60
5-2-2 فلسفه مدیریت کیفیت جامع 61
6-2-2 پیشگامان کیفیت 62
1- 6- 2- 2 دمینگ 62
2- 6- 2- 2   کرازبی 63
3- 6- 2- 2  جوران 66
4- 6- 2- 2   فایگنبام‌ 67
5- 6- 2- 2  ایشی‌ كاوا 68
6- 6- 2- 2    شوارت  70
7- 6- 2- 2  شینگو 71
8- 6- 2- 2    كاندو  71
9- 6- 2- 2    اوكلند 72
7-2-2  ویژگی های کلیدی  TQM 72
8-2-2   نیازمندی های اساسی اجرای TQM 73
9-2-2   عوامل مؤثر در موفقیت TQM 73
10-2-2    علل ناكامی مدیریت كیفیت جامع 74
11-2-2   اصول سیستم مدیریت کیفیت 76
12-2-2  گامهای پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت 76
13-2-2   اندازه گیری کیفیت خدمات(مدل سروکوال) 77
3-2  پیشینه تحقیق 78
4-2 نتیجه گیری 81
 
 
 
منابع و ماخذ
 
الف) منابع 
فارسی ................................................................................................................................ I
ب) منابع انگلیسی ............................................................................................................... IV
 
 
 
 
 
فهرست شکل ها :
شكل شماره 1-1. مدل تحلیلی تحقیق ...................................................................................................................................8
شکل شماره 1-2. روابط داده، اطلاعات و دانش .................................................................................................................22
شکل شماره 2-2. تعامل اطلاعات، دانش و تصمیم ...........................................................................................................23
شکل شماره 3-2. روابط داده، اطلاعات و خرد ....................................................................................................................23
شکل شماره 4-2. تئوری مدیریت دانش جامعه گرا، اقتباس از هویت ..........................................................................34
شکل شماره 5-2. سلسله مراتب دانش از دیدگاه ویگ .....................................................................................................36
شکل شماره 6-2. چارچوب مفهومی فرآیندهای ایجاد دانش ..........................................................................................37
شکل شماره 7-2. مدل مدیریت دانش ..................................................................................................................................38
شکل شماره 8-2. مدل عمومی دانش در سازمان ..............................................................................................................41
شکل شماره 9-2. مدل مدیریت دانش بویسوت .................................................................................................................43
شکل شماره 10-2. مدل بویسوت،روابط داده،اطلاعات و دانش ......................................................................................44
شکل شماره 11-2. مدل شش بعدی مدیریت دانش ........................................................................................................44
شکل شماره 12-2. مدل مبتنی بر فرآیندها و فراهم کننده های مدیریت دانش .......................................................46
شکل شماره 13-2. مدل مبتنی بر فرآیندهای دانش ........................................................................................................48
شکل شماره 14-2. تعریف TQM از دیدگاه هلیستون ....................................................................................................61
شکل شماره 15-2. مدل مفهومی هنرپور و همکاران ........................................................................................................78
شکل شماره 16-2. مدل مفهومی هانگ و همکاران ...........................................................................................................79
شکل شماره 17-2. مدل مفهومی مولینا و همکاران ..........................................................................................................80
شکل شماره 18-2. مدل مفهومی تحقیق ............................................................................................................................83
 
 
 
 
فهرست جداول:
جدول شماره 1-2. تعریف دانش از چشم اندازهای مختلف، علوی و لیدنر ........................................................................18
جدول شماره 2-2. مدل مدیریت دانش با توجه به ساختار کار ............................................................................................45