دانلود پایان نامه رشته حقوق
بررسی فقهی و حقوقی قاعده عسر و حرج
چکیده
قاعده لاحرج که مستند فقهی مواد قانونی مرتبط با عسروحرج زوجه در قانون مدنی است، بر اساس آیات و روایات متعددی مشروعیت دارد. آرا فقها در نظام حقوقی خانواده در مواد مختلفی از بحث عسروحرج به ویژه ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی متجلی شده است. ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به زوجه اجازه داده است در مواردی که ادامه زندگی زناشویی، وی را در وضعیت عسروحرج قرار دهد، با مراجعه به حاکم و اثبات حالت عسروحرج، درخواست طلاق نماید. عام بودن این ماده برای زن این امکان را قرار داده که بدون توجه به مبنای ایجادی عسروحرج، با اثبات علت موجد سختی و تنگی، خود را از علقه زوجیت رها سازد.. این نوشتار بررسی تحلیلی و انتقادی ( قانون الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ) درباب عسر و حرج زوجه است .
قانونگزار در آغاز تعریفی از عسر و حرج ارائه کرده و در نهایت مصادیق بیان شده در الحاقیه را حصری قلمداد نکرده است . در میان ضمن پنج بند مصادیق مورد نظر قانونگزار تدوین شده است
نگارنده به مطالعه الحاقیه پرداخته است ؛ در قسمت نخست با بیان هر یک از مصادیق مزایا و کاستیهای آن مورد بحث قرار گرفته است . از نظر نویسنده قانون اخیر گرایشی آشکار به « قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ » داشته است اما این پیروی ناکامل و همراه با برخی نقصانهای آشکار است .. از جمله انشاء مستحکم و دقیق و تبیین روش و واضح قوانین حتی الامکان تا میزانی که رفع ابهام کند.
آنچه در این نوشتار بدان پرداخته میشود این است:
گستره کاربرد قاعده مذکور در نظام حقوقی خانواده چه مصادیقی دارد قاعده لاحرج زوجه براثر نتیجه عوامل طبیعی است که از نوع عسر و حرج حقیقی میشود، مانند اعتیاد زوج ، ترک زندگی از جانب زوج و محکومیت قطعی زوج و ضرب و شتم و ابتلا به بیماری صعب العلاج که در همه این موارد، قاعده جاری میگردد.وموارد تطبیق این قاعده وچندپرسش در مورد این قاعده ونظرات فقها در مورد این قاعده وسپس نتیجه گیری انجام میگیرد
مقدمه
در جامعه اسلامی ایران زنان همیشه از اینکه مردان حق مطلق طلاق دارند وخود انها از وجود چنین حقی محروم هستند وبه راحتی نمی توانند از ان استفاده کنند انتقاد میکنند اما واقعیت این است که نه مرد حق مطلق نسبت به طلاق دارد ونه زن از این حق به طور مطلق محروم است بلکه این ایراد در نگارش قانون است که به صراحت رد برخی موارد مثل ماده١١٣٣ قانون مدنی حق طلاق رابدون هیچ قید وشرطی برای مرد قاىل شده است در حالی که اگر به دقت وامعان نظری بیشتر به بررسی مواد قانونی بپردازیم به سهولت در خواهیم یافت مرد حق ندارد بدون هیچ قیدو شرطی زن راطلاق دهد ثانیا زن در موارد متعددی می تواند از محاکم تقاضای طلاق نماید طبق ماده ١١٣٣ قانون مدنی در مورد حق طلاق مرد در موارد متعددی تخصیص خورده است ومرد نمی تواند از این حق استفاده نماید از طرفی وفق برخی مواد قانونی از جمله موارد ١١٢٩ و ١٠٢٩ و ١١٣٠ زن می تواند تقاضای طلاق کند.
فهرست مطالب
بررسی فقهی و حقوقی قاعده عسر و حرج 1
چکیده 2
مقدمه 3
قاعدۀ نفى عسر و حرج 3
-مفهوم عسر و حرج 3
-مستندات فقهی 5
— کتاب 6
— سنت 9
— اجماع 11
— عقل 12
تعریف قاعده 14
مفاد قاعده عسروحرج 15
-نفی حکم 15
-نفی حقیقت 16
-نفی اثر 16
-نهی سلطانی 17
قلمرو قاعده نفى عسر و حرج 17
-حرج شخصى یا نوعى 18
-حرج واقعى یا معلوم 18
-شمول قاعده نسبت به امور عدمى 19
ضابطه تعیین تکالیف درعسر و حرج 20
ارتباط عسروحرج وضابطه تعیین مصداق آن 21
چگونگی جمع بین قاعده نفی عسروحرج وتکالیف ثابت شده درشرع 22
مصادیق و موارد کاربرد قاعده نفی عسر و حرج 24
مفاد قاعدۀ نفى عسر و حرج، رخصت است یا عزیمت؟ 47
تعارض قاعدۀ نفى عسر و حرج با قاعدۀ لا ضرر 50
تعارض میان قاعده لاحرج و ادله احکام 51
تکمله: نظریه تغییر اوضاع و احوال در حقوق خارجى (بحث تطبیقى) 51
شرایط اعمال نظریه 53
پرسشهای مطرح شده 59
پاسخهای آیت اله العظمی سیستانی 59
پاسخ آیت الله العظمی مکارم شیرازی 60
منابع 62
آیات قرانی 65
قیمت: 44٬000 تومان
قیمت: 34٬000 تومان
قیمت: 43٬500 تومان